Την Τετάρτη 07/06/2017 η ομάδα του project «Βυζαντινές Εκκλησίες της πόλης των Σερρών» υπό την επίβλεψη του εκπαιδευτή Αθανασίου Τριανταφύλλου επισκέφθηκε την Εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων.
Ο περιάκουστος Ναός των Αγίων Θεοδώρων Τήρωνος και Στρατηλάτου αποτελεί το παλαιότερο και το πλέον αξιόλογο βυζαντινό εκκλησιαστικό μνημείο της πόλης. Βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης στην παλαιά συνοικία «Βαρόσι», σε μεγάλο βάθος κάτω από την επιφάνεια της γης, στις νοτιοανατολικές πλαγιές της Ακρόπολης. Ο Ναός απετέλεσε επί αιώνες τη Μητρόπολη της πόλης των Σερρών από τα βυζαντινά έως τα νεότερα χρόνια.
Στον χώρο του Ναού βρίσκονται αξιομνημόνευτα εκθέματα όπως η μαρμάρινη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πονολύτριας, οι λειψανοθήκες των Αγίων Θεοδώρων Τήρωνος και Στρατηλάτου, καθώς επίσης ο Ναός διακοσμείται από σημαντικά αρχιτεκτονικά και επιτύμβια ανάγλυφα, επιγραφές και ταφικά μνημεία. Περί της χρονολόγησης του Ιερού Ναού περισσότερο πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα συνηγορούν στην αποδοχή της χρονολόγησης του Ναού στην παλαιοχριστιανική περίοδο 5ο με 6ο αιώνα μ. Χ.
Ο Ναός στο διάβα των αιώνων υπέστη αλλεπάλληλες καταστροφές με πιο σημαντικές αναφορές την καταστροφική πυρκαγιά του 1849 που κατέκαψε το Ναό και την πυρπόλησή του από τον αποχωρούντα βουλγαρικό στρατό λίγο πριν την απελευθέρωση της πόλης το 1913. Οι αναστηλωτικές εργασίες του ναού ξεκίνησαν το 1926 και ολοκληρώθηκαν το 1959 και σταδιακά ο ξακουστός Ναός των Αγίων Θεοδώρων επαναλειτούργησε και σήμερα ο Ναός χαρακτηρίζεται ως προσκυνηματικός.
Ευχαριστούμε θερμά τους Ιερείς Πατέρα Ιορδάνη και Πατέρα Νεκτάριο για τις πληροφορίες που μας έδωσαν για την Εκκλησία καθώς επίσης και για την ξενάγηση του Ιερού Ναού.
Δεύτερος Ναός επίσκεψης σε γειτονική απόσταση από την Εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων υπήρξε η Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ένας ναός ο οποίος ανεγέρθη το 1927 λίγο δεξιότερα σε σχέση με τον παλαιό βυζαντινό ναό ο οποίος καταστράφηκε το 1913. Ο παλαιός ναός πιθανότατα πρωτοκτίσθηκε κατά την περίοδο των Παλαιολόγων σε προνομιούχο θέση στο κέντρο της περιτειχισμένης βυζαντινής πόλης.
Τρίτος Ναός επίσκεψης και αναφοράς στο βυζαντινό παρελθόν υπήρξε ο Ιερός ναός των Αγίων Μαρίνης και Αντωνίου περισσότερο γνωστός στους Σερραίους κατοίκους ως Εκκλησία του Αγίου Αντωνίου. Ο ναός με την ονομασία της Αγίας Μαρίνας μνημονεύεται από το 1321, ενώ η σημερινή μορφή και όψη του ναού είναι χαραγμένη σε μαρμάρινες ανάγλυφες πλάκες που αναφέρουν την χρονολογία 1826.
Η Εκκλησία βρίσκεται πάνω στα θεμέλια του πρώτου ναού. Ο ναός αυτός ήταν αφιερωμένος τους ανωτέρω Αγίους γιατί κατά την περίοδο του Βυζαντίου αλλά και επί τουρκοκρατίας πολύ κοντά στον ναό λειτουργούσε ίδρυμα-θεραπευτήριο για τους ψυχικώς πάσχοντες οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις προσέρχονταν στον ναό και θεραπεύονταν. Η ονομασία του Αγίου Αντωνίου άρχιζε να επικρατεί καθώς θεωρείτο περισσότερο θεράπων των προσερχομένων στο ναό προς ίαση δαιμονιζομένων. Ανεκτίμητος θησαυρό της Εκκλησίας αδιαμφισβήτητα αποτελεί το λείψανο της δεξιάς χειρός της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Μαρίνας.
